Mardi, ils 27 da lügl ? spassegiada da cultura davo il cunfin


Inscunter: A las 10.00 sülla plazza da parcar suot la Clostra San Jon a Müstair)
Spassegiada: Clostra Müstair, spassegiada in Val Avinga fin pro la ?Mangitzeralm? ed inavo cun üna storta. Puncts culminatns: La prada d?Aviga, la prada da munt da quels da Tuor, il Crap dal Diavel e lura la ?Mangitzeralm? ingiò chi vain fat panch e chaschöl ed il retuorn aint la cuort da la Clostra San Jon a Müstair.
Da chaminar: ruduond 3,5 uras, 600 meters differenza d?otezza.
Important: Tour cun sai la carta d?identità ? nus passain adüna darcheu il cunfin.
Equipamaint: bunas s-charpas, büschmainta per minch?ora, marenda our da la buscha ed üna buna cundiziun generala.

Cunfin, diferenzas ed eir brich

Nus eschan adüsats a pensar a cunfins. Sajan quai administrativs, politics, ed oters ? nus eschan anzi creschüts sü cun quai. Mincha carta da geografia muossa cunfins, da cumüns, chantuns e stadis ? is es però uschè cha quels cunfins chi?s po segnar sün üna carta vain nus eir plü gugent co quels cunfins cha nus vain da badar o chattar svess. Però tschertas experienzas chi?s fa pro?l cunfin segnà illa carta, sun nüzzaivlas eir per tschels cunfins. Cugnuoscher il cunfin es üna chossa e cugnuoscher l?otra vart dal cunfin es lura amo ün?otra. Cugnuoscher la glieud vidvart il cunfin, s-chaffischa adüna eir incletta e toleranza.
Tscherts cunfins as müdan i?l decuors d?üna generaziun, pro nus nu sun quai uschè suvent quels segnats aint illa carta, ma pac plü al süd da nus, i?l Balcan, haja dat be avant pacs ons güsta divers cunfins da stadis nouvs. Nouv es eir il uschè nomnà ?Cunfin da Schengen? e chi sà scha quel pisserà propcha cha ün di daja our da l?Europa üna unità.
Da plü bod haja dat bleras guerras, chi han cumanzà pervia da differenzas arreguard il percuors dal cunfin ? lura esa bod meglder cha hoz daja guerras plütost pervia da las resursas ch?ün pajais posseda o pervia da vias da scumpart da quellas, sco per exaimpel i?l Afghanistan ingio chi passan lingias e vias da scumpart dad öli e gas.
Però aint ils pajais, per lung da cunfins bler main consciaints e visibels daja hoz lura bod daplü dispittas. Per exaimpel tanter differents sectuor economics sco agricultura e turissem o per exaimpel tanter differentas gruppas d?interess sco per exaimpel protecziun da la natüra ed agricultura, turissem o trafic. Però i vain eir avant cha la protecziun da la natüra jerta territori dal militar e da la guardgia da cunfin sco là ingio cha üna vouta daiva cunfins tanter ost e vest e quai sun lura mumaints ingiò cha?l cunfin tanter bun e nosch svanischa, almain per ün mumaint.
Quant important ch?ün cunfin po esser, dependa pel solid da la distanza chi s?ha da la lingia dal cunfin. Id es eir evidaint cha quels chi vivan al cunfin han tuot ün?otra relaziun cun quel cunfin sco quels chi vivan illas citats principalas, la ingiò cha?ls cunfins sun gnüts segnats aint illa carta.
L?istorgia ha però muossà, na l?ultim pro?l cunfin tanter ost e vest, cha cunfins sun passagiers ed amo plü passagieras sun las dispittas pervia dals cunfins o als cunfins. E per quella glieud chi viva als cunfins e las regiuns da cunfin spordschan ils mumaints cur cha?ls cunfins vegnan e van, nouvas schanzas per as definar da nouv. Ün exaimpel es il spazzi verd e natüral chi percuora l?Europa dal nord fin al süd, grazcha al fat chi ha dat là üna vouta (dürant la guerra fraida) ün fich important cunfin pels stadis da quel temp chi pel part nu daja plü.

Alois Lang

Alois nat es nat als 30.12.1956 ad Illmitz i?l Burgenland. Hoz es el maridà ed ha duos uffants e viva ad Illmitz sco manader per lavur publica e turissem ecologic sper il Neusiedler See.
(www.nationalpark-neusiedlersee-seewinkel.at).
1976 ? 1979 stüdi da fisica tecnica a la Università tecnica da Vienna.
1979 ? 1988 manader da l?organisaziun turistica dad Illmitz; al temp chi?d es gnü fat il pass dad organisaziuns turisticas dal lö, a da quellas regiunalas.
1986 ? 1989 Suprastanza ?Burgenland Tourismus?.
1989 ? 1993 manager regiunal i?l turissem da la regiun dal Neusiedler See; respunsabel per ün svilup turistic chi và culla natüra ed involvà i?l proceder da realisar ün parc naziunal internaziunal a l?ur da quist lai.
1993 ? 2005 Manader da la lavur publica e pledader dal nouv parc naziunal e seis center d?infuormaziun
2005 ? 2008 Cordinatur da l?iniziativa European Green Belt (www.europeangreenbelt.org) per IUCN Europa (www.iucn.org) cun lü da lavur a Belgrad e Sarród.
Juli 2008 ? Retuorn al Neusiedler See.

marcurdi, als 27 da lügl, spassegiada cun Alois Lang

Alois Lang
loading
Titel
Text